Program „Potrzebny Dom”

Program „Potrzebny Dom” to program mieszkań wspomaganych będących formą pomocy przygotowującą osoby tam przebywające, w szczególności pod opieką specjalistów, do prowadzenia samodzielnego życia (poprzez mieszkania – inkubatory) lub zapewniającą warunki samodzielnego funkcjonowania w środowisku w integracji ze społecznością lokalną (poprzez mieszkania docelowe). Mieszkania wspomagane nie są w tym przypadku mieszkaniami chronionymi w rozumieniu ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. Ich powstanie i funkcjonowanie regulują akty prawne gminy i porozumienia zawarte pomiędzy podmiotami współrealizującymi Program. Inicjatywa opiera się na współdziałaniu Samorządu Miasta Stargard, organizacji pozarządowych i Stargardzkiego Towarzystwa Budownictwa Społecznego Spółka z o.o.

Pierwsze mieszkania wspomagane powstały w 1999 r. z inicjatywy stargardzkiego Koła Polskiego Stowarzyszenia na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną. Stowarzyszenie poszukiwało rozwiązania w zakresie dostarczenia samodzielnych mieszkań osobom niepełnosprawnym intelektualnie, które były uczestnikami placówek prowadzonych przez Koło, tj. Środowiskowego Domu Samopomocy, Warsztatu Terapii Zajęciowej oraz Zakładu Aktywności Zawodowej „Centralna Kuchnia”.  W podejmowanej przez Koło rehabilitacji społecznej i zawodowej na drodze  do jak największej samodzielności osób niepełnosprawnych brakowało rozwiązania mieszkaniowego. Standardowe mieszkania w zasobie komunalnym, jakie gmina ma za zadanie, zgodnie z ustawą z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego dostarczać osobom ubogim nie spełniały oczekiwań, podobnie jak formuła mieszkań chronionych. Z jednej strony wskazanie mieszkania komunalnego bez dodatkowego wsparcia nie przyniosłoby rezultatu w trwałości samodzielnego zamieszkania osób  niepełnosprawnych. Z drugiej strony stworzenie mieszkań chronionych powodowałoby stygmatyzację osób niepełnosprawnych jako klientów pomocy społecznej. Stąd powstała formuła mieszkań wspomaganych łącząca możliwość uzyskania mieszkania w oparciu o stosunek cywilnoprawny (umowę najmu) i system wsparcia organizowany na terenie miasta na rzecz osób niepełnosprawnych niezależnie od ich możliwości finansowych.

Obecnie Program „Potrzebny Dom” składający się z sześciu podprogramów jest jednym z elementów polityki społecznej i mieszkaniowej miasta. Z jednej strony pozwala zrealizować takie potrzeby społeczne jak potrzeby mieszkaniowe, z drugiej  strony rozwiązywać problemy społeczne jak problem wykluczenia społecznego osób starszych, niepełnosprawnych, bezdomnych, opuszczających pieczę zastępczą.

Zasady tworzenia i funkcjonowania mieszkań.

Tworzenie i funkcjonowanie mieszkań wspomaganych składa się z trzech etapów:

I ETAP: obejmuje budowę mieszkań przez Stargardzkie Towarzystwo Budownictwa Społecznego Spółkę z o.o. lub wygospodarowanie lokalu z zasobu mieszkaniowego gminy i jego adaptację.

Stargardzkie TBS, jako Spółka ze 100 % udziałem Gminy – Miasta Stargard, wybudowało mieszkania ze wsparciem finansowym z Krajowego Funduszu Mieszkaniowego utworzonego w Banku Gospodarstwa Krajowego zgodnie z ustawą z dnia 26 października 1995 r. o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa w ramach tzw. nowego ładu mieszkaniowego. Fundusz funkcjonował do 2009 r. Po tym okresie korzystało z Funduszu Dopłat Banku Gospodarstwa Krajowego zgodnie ustawą z dnia 8 grudnia 2006 r. o finansowym wsparciu niektórych przedsięwzięć mieszkaniowych. budując mieszkania dla osób niepełnosprawnych. Wymaganą partycypację w kosztach budowy mieszkań wnosiło Miasto (poprzez podniesienie kapitału zakładowego własnej spółki) lub osoby fizyczne. Większość mieszkań, poza 6 mieszkaniami dla osób bezdomnych oraz 4 dla dużych rodzin, są zlokalizowane w budynkach wybudowanych przez Stargardzie TBS i stanowiących jego własność. Niewielka część wspomnianych powyżej mieszkań wspomaganych jest wydzielona w zasobie mieszkaniowym stanowiącym własność Miasta.

II ETAP: obejmuje najem lub podnajem lokali.

Mieszkania wybudowane i stanowiące własność Stargardzkiego TBS zostały wynajęte przez Miasto i podnajęte osobom zakwalifikowanym do zamieszkania w nich. Sposób zasiedlania mieszkań został ustalony w porozumieniach zawartych pomiędzy Miastem a Stargardzkim TBS. Podnajemcy lokali korzystają z takich samych uprawnień jak najemcy lokali komunalnych, co wynika z uchwały Rady Miejskiej w Stargardzie w sprawie zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu Gminy – Miasta Stargard i pomieszczeń tymczasowych oraz udzielania pomocy w zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych członków stargardzkiej wspólnoty samorządowej oraz z uchwały w sprawie wieloletniego programu gospodarowania mieszkaniowym zasobem Gminy – Miasta Stargard.

Natomiast mieszkania wspomagane zlokalizowane w zasobie gminy są wynajmowane bezpośrednio osobom uprawnionym. Zasady ich zasiedlania określają przyjęte Regulaminy.

Osoby, z którymi Miasto podpisało umowy podnajmu mieszkań wspomaganych płacą niższy czynsz od obowiązującego w zasobach Stargardzkiego TBS, natomiast różnica pomiędzy stawką czynszu najmu a stawką czynszu podnajmu jest pokrywana z budżetu Miasta. Ponadto podnajemcy o niskich dochodach mogą skorzystać z pomocy Miasta w formie dodatku mieszkaniowego oraz obniżki czynszu (obniżenie stawki czynszu od 20% do 40% a w przypadku gospodarstw jednoosobowych nawet do 60%).

III ETAP: zapewnienie funkcjonowania mieszkań poprzez nawiązanie współpracy z organizacją pozarządową.

Organizacje pozarządowe są partnerem w realizacji przedsięwzięcia już na etapie planowania potrzeb, następnie kwalifikowania przyszłych najemców i wreszcie na etapie zabezpieczenia funkcjonowania mieszkań w zakresie stworzenia pakietu usług niezbędnych do funkcjonowania mieszkańców o specyficznych potrzebach wynikających z ich sytuacji zdrowotnej czy rodzinnej. To organizacje zapewniają opiekę asystentów – opiekunów, realizację specjalistycznych usług opiekuńczych czy zagospodarowanie czasu wolnego mieszkańców. Dysponują na ten cel środkami przekazanymi przez Miasto w formie dotacji, środkami z innych instytucji oraz własnymi zasobami finansowymi. Organizacje pozarządowe są także ambasadorami Programu w środowisku lokalnym, a często pełnią rolę animatorów organizujących wydarzenia integrujące sąsiadów z danego osiedla.

Podprogramy Programu „Potrzebny Dom”

Program mieszkaniowy dla osób niepełnosprawnych.

Zwykłe domy, ale dostosowane do typu niepełnosprawności, dające możliwość aktywnego życia. Zapewniamy swobodny dostęp do mieszkań, poprzez ich optymalną lokalizację w budynkach oraz zabezpieczenie właściwej infrastruktury komunikacyjnej.

Program mieszkaniowy dla osób starszych.

Zwykły dom, który jest czymś więcej, niż tylko mieszkaniem. Zapewnione wsparcie w codziennym życiu poprzez aktywizację społeczną.

Program mieszkaniowy dla wychowanków opuszczających formy pieczy zastępczej.

Zwykłe domy – samodzielne mieszkanie, tak patrzymy na wejścia w dorosłe życie. Dwuetapowe przejście do samodzielnego mieszkania.

Program mieszkaniowy dla dzieci pozbawionych domu rodzinnego.

Zwykły dom, ale dający możliwość wychowania i rozwoju dziecka w warunkach zbliżonych do domu rodzinnego.

Program mieszkaniowy dla osób bezdomnych.

Zwykłe mieszkanie, dające możliwość powrotu do samodzielnego życia w społeczeństwie.

Program mieszkaniowy skierowany do rodzin wychowujących czworo i więcej dzieci.

Zwykły dom, ale z odpowiednim potencjałem dla wychowywania i rozwoju dzieci w dużej rodzinie.